અરે યાર, આજે સવાર સવારમાં એક મસ્ત મજાનું પેકેજ આવ્યું! ઓનલાઇન શોપિંગની તો મજા જ અલગ હોય ને, બસ એક ક્લિક કરો અને વસ્તુ તમારા ઘર સુધી પહોંચી જાય. અત્યારના સમયમાં તો આપણે નાનામાં નાની વસ્તુથી લઈને મોટામાં મોટી વસ્તુ પણ ઓનલાઈન જ મંગાવતા હોઈએ છીએ. મોબાઈલ, લેપટોપ, કપડાં, કરિયાણું… શું નથી મળતું ઓનલાઈન? અને આ જ કારણે ડિલિવરી બોય આપણા માટે જાણે ઘરના સભ્ય જેવા બની ગયા છે, જે રોજ કોઈને કોઈ પાર્સલ લઈને આવતા હોય છે.
પણ દોસ્તો, શું તમને ખબર છે કે આ ડિલિવરી બોક્સ પણ એક નવા પ્રકારના કૌભાંડનો દરવાજો બની શકે છે? હા, તમે બરાબર વાંચ્યું! “ડિલિવરી બોક્સ સ્કેમ” નામનો એક નવો ખતરો બજારમાં ફરી રહ્યો છે, જે તમારી એક નાનકડી ભૂલનો ફાયદો ઉઠાવી શકે છે અને તમને આર્થિક નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. ચાલો, આજે આપણે આ સ્કેમ વિશે ઊંડાણપૂર્વક જાણીએ અને સમજીએ કે આનાથી કેવી રીતે બચી શકાય.
શું છે આ “ડિલિવરી બોક્સ સ્કેમ”?
આ સ્કેમ મુખ્યત્વે બે પ્રકારે કામ કરે છે. એક, જ્યાં કૌભાંડ કરનારાઓ તમારા ફેંકી દેવાયેલા ડિલિવરી બોક્સમાંથી તમારી અંગત વિગતો મેળવીને તમને નિશાન બનાવે છે. અને બીજો પ્રકાર, જ્યાં તમને “ડિલિવરી” ના નામે ફસાવવામાં આવે છે.
પ્રકાર 1: તમારા ફેંકી દેવાયેલા બોક્સમાંથી માહિતી ચોરી!
જ્યારે પણ તમે કોઈ વસ્તુ ઓનલાઇન મંગાવો છો, ત્યારે પેકેજ પર તમારું નામ, સરનામું, ફોન નંબર અને ક્યારેક ઇમેઇલ ID જેવી વિગતો લખેલી હોય છે. મોટાભાગના લોકો પાર્સલ ખોલ્યા પછી બોક્સને એમ જ કચરામાં ફેંકી દે છે. સ્કેમર્સ આ જ ફેંકી દેવાયેલા બોક્સમાંથી તમારી અંગત વિગતો ભેગી કરે છે. આ માહિતીનો ઉપયોગ કરીને તેઓ તમને ફોન કે મેસેજ કરે છે, જેમાં તેઓ ડિલિવરી કંપની, બેંક કે કોઈ સરકારી અધિકારી તરીકે દેખાવ કરે છે. તેઓ એટલી સચોટ માહિતી આપે છે કે તમને શંકા પણ ન આવે કે આ સ્કેમ છે.
ઉદાહરણ તરીકે, તેઓ તમને ફોન કરીને કહી શકે છે કે, “તમારું એક પાર્સલ આવ્યું છે, પણ કસ્ટમ ક્લિયરન્સ માટે નાની ફી ચૂકવવી પડશે” અથવા “તમારા પાર્સલનું સરનામું ખોટું છે, કૃપા કરીને આ લિંક પર ક્લિક કરીને અપડેટ કરો.” ઘણીવાર તો એવું પણ કહેવાય છે કે “તમને એક ડિસ્કાઉન્ટ કૂપન મળી છે, તેના માટે OTP આપો.” આ લિંક પર ક્લિક કરતા જ તમારા ફોનમાં માલવેર ઇન્સ્ટોલ થઈ શકે છે, અથવા તમારી બેંક વિગતો ચોરાઈ શકે છે.
પ્રકાર 2: “પાર્સલ” ના નામે છેતરપિંડી!
આમાં, તમને એવા પાર્સલ કે ડિલિવરી માટે મેસેજ કે કોલ આવે છે જેની તમે અપેક્ષા નથી રાખતા.
- નાની ફી માંગવી: તમને મેસેજ આવશે કે તમારું પાર્સલ અટકી ગયું છે અને તેને છોડાવવા માટે નાની ફી ચૂકવવી પડશે. લિંક પર ક્લિક કરતા તમારી બેંક વિગતો ચોરાઈ જાય છે.
- ખાલી બોક્સ કે નકલી વસ્તુ: ક્યારેક તમને Cash on Delivery (COD) પર એક ખાલી બોક્સ કે નકલી વસ્તુ પધરાવી દેવામાં આવે છે. ડિલિવરી બોય ઉતાવળ કરાવે અને તમે પૈસા આપી દો પછી ખબર પડે કે છેતરાઈ ગયા.
- OTP માંગવો: ડિલિવરીના બહાને OTP માંગીને તમારા બેંક ખાતામાંથી પૈસા ઉપાડી લેવામાં આવે છે. યાદ રાખો, કોઈ પણ ડિલિવરી માટે OTP શેર કરવાની જરૂર નથી!
આ સ્કેમ થવાના મુખ્ય કારણો:
- ઓનલાઈન શોપિંગનો વધતો ક્રેઝ: આપણે બધા જ સતત ઓનલાઇન ખરીદી કરતા હોઈએ છીએ, જેના કારણે કયા પાર્સલ ક્યારે આવવાના છે તે યાદ રાખવું મુશ્કેલ બને છે.
- અંગત માહિતીની બેદરકારી: ડિલિવરી લેબલ પરની માહિતીને બેદરકારીથી ફેંકી દેવી.
- માહિતીનો દુરુપયોગ: સ્કેમર્સ સહેલાઈથી તમારી અંગત માહિતી મેળવીને તેનો દુરુપયોગ કરી શકે છે.
- સોશિયલ એન્જિનિયરિંગ: આ ટેકનિકમાં સ્કેમર્સ તમારી માનસિકતાનો ફાયદો ઉઠાવે છે, તમને વિશ્વાસ અપાવે છે અને પછી ફસાવે છે.
આ સ્કેમના સંકેતો (નિશાનીઓ) શું છે?
આ સ્કેમથી બચવા માટે આ નિશાનીઓને ઓળખવી ખૂબ જ જરૂરી છે:
- અજાણ્યા નંબર પરથી મેસેજ/કોલ: જો તમને કોઈ અજાણ્યા નંબર પરથી ડિલિવરીને લગતો મેસેજ કે કોલ આવે, તો સાવધાન રહો.
- અચાનક ફીની માંગણી: કોઈ પણ ડિલિવરી કંપની સામાન્ય રીતે ડિલિવરી માટે અચાનક ફોન કે મેસેજ કરીને ફી માંગતી નથી. જો આવું થાય તો તે શંકાસ્પદ છે.
- ઉતાવળ કરાવવી: સ્કેમર્સ હંમેશા તમને ઝડપથી નિર્ણય લેવા માટે દબાણ કરશે. “તાત્કાલિક કરો નહીં તો પાર્સલ પાછું જશે” જેવા મેસેજ પર ધ્યાન ન આપો.
- લિંક પર ક્લિક કરવાનું કહેવું: જો મેસેજમાં કોઈ લિંક હોય અને તેના પર ક્લિક કરવાનું કહેવામાં આવે, તો તરત જ શંકા કરો. ખાસ કરીને, જો તે લિંક કોઈ ટૂંકી (shortened) લિંક હોય.
- વ્યાકરણ અને જોડણીની ભૂલો: ઘણીવાર આવા નકલી મેસેજ કે વેબસાઇટ્સમાં વ્યાકરણ કે જોડણીની ભૂલો હોય છે.
- અસ્પષ્ટ વિગતો: મેસેજમાં તમારા પાર્સલ વિશે કોઈ ચોક્કસ માહિતી ન હોય, જેમ કે ક્યાંથી આવ્યું છે કે શું છે.
- OTP માંગણી: ડિલિવરીના બહાને OTP માંગવામાં આવે. યાદ રાખો, ડિલિવરી માટે OTP આપવાનો નથી.
ડિલિવરી બોક્સ સ્કેમથી બચવા માટેના સરળ ઉપાયો:
આ સ્કેમથી બચવું મુશ્કેલ નથી, બસ થોડી સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે:
- ડિલિવરી લેબલ ફાડી નાખો/ભૂંસી નાખો: જ્યારે પણ તમે કોઈ પાર્સલ મેળવો, ત્યારે તેના પરનું શિપિંગ લેબલ સંપૂર્ણપણે ફાડી નાખો અથવા તેના પરની અંગત માહિતી (નામ, સરનામું, ફોન નંબર) ભૂંસી નાખો, જેથી કોઈ તેનો દુરુપયોગ ન કરી શકે.
- અજાણ્યા લિંક્સ પર ક્લિક ન કરો: ઇમેઇલ કે SMS દ્વારા આવેલી કોઈ પણ અજાણી લિંક પર ક્લિક ન કરો. જો તમને કોઈ ડિલિવરી વિશે શંકા હોય, તો સીધા જ તે કંપનીની સત્તાવાર વેબસાઇટ પર જઈને ટ્રેકિંગ કરો.
- OTP શેર ન કરો: કોઈ પણ સંજોગોમાં, કોઈ પણ ડિલિવરી એજન્ટ કે અન્ય કોઈને પણ તમારો OTP શેર ન કરો. OTP ફક્ત તમારા ખાતાની સુરક્ષા માટે હોય છે.
- COD ઓર્ડર તપાસો: જો Cash on Delivery પર કોઈ પાર્સલ આવે, તો ડિલિવરી બોય સામે જ પાર્સલ ખોલીને અંદર શું છે તે તપાસો. જો ખાલી બોક્સ કે નકલી વસ્તુ હોય, તો તરત જ પૈસા આપવાનો ઇનકાર કરો.
- ઓફિશિયલ એપ્સનો ઉપયોગ કરો: ઓનલાઈન શોપિંગ અને ટ્રેકિંગ માટે હંમેશા ઑફિશિયલ એપ્સ અને વેબસાઇટ્સનો જ ઉપયોગ કરો.
- કુટુંબના સભ્યોને જાણ કરો: ખાસ કરીને ઘરમાં વડીલો અને બાળકોને આ સ્કેમ વિશે માહિતી આપો, જેથી તેઓ છેતરપિંડીનો ભોગ ન બને.
- શંકા હોય તો સંપર્ક કરો: જો તમને કોઈ કોલ કે મેસેજ શંકાસ્પદ લાગે, તો તરત જ તે ડિલિવરી કંપનીના ઓફિશિયલ કસ્ટમર કેર નંબર પર ફોન કરીને પુષ્ટિ કરો.
આપણી ટેક દુનિયા સાથે જોડાયેલા રહો!
મિત્રો, આશા છે કે આ માહિતી તમને “ડિલિવરી બોક્સ સ્કેમ” થી બચવામાં મદદરૂપ થશે. ટેકનોલોજી જેટલી સુવિધા આપે છે, તેટલા જ નવા પડકારો પણ લાવે છે. આવા જ સાયબર સિક્યોરિટી અને ટેકનોલોજી સંબંધિત નવા અપડેટ્સ, ટીપ્સ અને ટ્રીક્સ જાણવા માટે અમારી વેબસાઇટ Techyug.in ની નિયમિત મુલાકાત લેતા રહો. તમારા પ્રશ્નો અને અનુભવો નીચે કમેન્ટ બોક્સમાં જરૂર શેર કરજો. તમારી કમેન્ટ્સ અમને વધુ સારા આર્ટિકલ લખવા માટે પ્રેરણા આપશે અને અન્ય વાચકોને પણ મદદ કરશે. સુરક્ષિત રહો, સ્માર્ટ રહો!
