શું તમે પણ ઓનલાઈન ફ્રોડ અને અજાણ્યા નંબરો પરથી આવતા સ્કેમ કોલ્સથી પરેશાન છો? શું તમને પણ એવો ડર લાગે છે કે ક્યાંક તમારી મહેનતની કમાણી કોઈ લૂંટી ન જાય? જો હા, તો તમારા માટે એક મોટા રાહતના સમાચાર છે. ભારત સરકારનું દૂરસંચાર વિભાગ (DoT) હવે ઓનલાઈન ફ્રોડ કરનારાઓ પર તૂટી પડ્યું છે અને એવી જબરદસ્ત કાર્યવાહી કરી છે કે સ્કેમર્સની ઊંઘ હરામ થઈ ગઈ છે. ચાલો, આખી વાતને સરળ ભાષામાં સમજીએ.
શું છે સરકારનો આ ધમાકેદાર પ્લાન?
મિત્રો, વાત જાણે એમ છે કે ઓનલાઈન છેતરપિંડીના વધતા જતા કેસોને રોકવા માટે દૂરસંચાર વિભાગે એક નવું અને શક્તિશાળી આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) આધારિત ટૂલ લોન્ચ કર્યું છે. આ ટૂલનું નામ છે ફાઈનાન્સિયલ ફ્રોડ રિસ્ક ઈન્ડિકેટર (FRI). આ કોઈ સામાન્ય ટૂલ નથી, પણ એક એવું સ્માર્ટ સિસ્ટમ છે જે ફ્રોડ કરનારાઓને શોધી શોધીને પકડે છે. તમને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે આ ટૂલની મદદથી અત્યાર સુધીમાં લગભગ ૩ થી ૪ લાખ સિમ કાર્ડને બ્લેકલિસ્ટ કરી દેવામાં આવ્યા છે! આ એવા નંબરો હતા જેનો ઉપયોગ પૈસાની છેતરપિંડી માટે થતો હતો.
એક રિપોર્ટ અનુસાર, આ FRI સિસ્ટમ એટલી પાવરફુલ છે કે તે દરરોજ લગભગ 2000 જેટલા મોબાઈલ નંબરોને “હાઈ-રિસ્ક” તરીકે ઓળખી કાઢે છે. આ એવા નંબરો છે જેનો ઉપયોગ પૈસાના રોકાણના નામે છેતરપિંડી (Investment Scams) અથવા નોકરી અપાવવાના બહાને લોકોને ફસાવવા (Job Scams) માટે કરવામાં આવી રહ્યો હતો. આ FRI સિસ્ટમ મે 2025 માં લોન્ચ કરવામાં આવી હતી અને ત્યારથી તે સતત ફ્રોડ નંબરો પર નજર રાખી રહી છે.
કેવી રીતે કામ કરે છે આ FRI ટૂલ?
તમારા મનમાં સવાલ થતો હશે કે આખરે આ ટૂલ કામ કેવી રીતે કરે છે? તો સમજો, જૂની સિસ્ટમમાં કોઈ નંબરને બ્લેકલિસ્ટ કરવા માટે પહેલા એ સાબિત કરવું પડતું હતું કે તે નંબરનો ઉપયોગ ફ્રોડમાં થયો છે. પરંતુ FRI સિસ્ટમ તો ચાર પગલાં આગળ ચાલે છે.
- તે વિવિધ સરકારી ડેટાબેઝ અને અન્ય ડેટા પોઈન્ટ્સનું વિશ્લેષણ કરે છે.
- આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સની મદદથી તે શંકાસ્પદ પેટર્નને ઓળખી કાઢે છે.
- આના આધારે, તે મોબાઈલ નંબરોને Low, Medium અને High Risk જેવી કેટેગરીમાં વહેંચી દે છે.
- જે નંબરોથી ભવિષ્યમાં ફ્રોડ થવાની સહેજ પણ આશંકા હોય, તેને પહેલેથી જ ઓળખીને બ્લોક કરી દેવામાં આવે છે.
એટલું જ નહીં, AI ની પેટર્ન મેચિંગ ટેકનોલોજી દ્વારા એ પણ તપાસવામાં આવે છે કે એક ફ્રોડ નંબર સાથે બીજા કેટલા નંબરો જોડાયેલા છે, અને પછી તે બધા પર કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે.
બેંકો અને UPI એપ્સ પણ થઈ સામેલ
આ લડાઈમાં સરકાર એકલી નથી. ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) પણ એક્શનમાં આવી ગઈ છે. જુલાઈ ૨૦૨૫ માં, RBI એ દેશની તમામ મુખ્ય બેંકો, સ્મોલ ફાઈનાન્સ બેંકો અને પેમેન્ટ્સ બેંકોને તેમના સિસ્ટમમાં FRI ટૂલને જોડવાનો આદેશ આપ્યો છે. આનો ફાયદો એ થયો છે કે હવે GPay, PhonePe અને Paytm જેવી UPI એપ્સ પણ આ સિસ્ટમની મદદથી ગયા મહિને કરોડો રૂપિયાની સંભવિત છેતરપિંડી રોકવામાં સફળ રહી છે.
અંતે
ટૂંકમાં, સરકાર હવે ઓનલાઈન ફ્રોડને જડમૂળથી ઉખાડી નાખવા માટે પૂરી રીતે તૈયાર છે. FRI જેવું AI ટૂલ એ વાતનો પુરાવો છે કે હવે સ્કેમર્સ માટે બચી નીકળવું મુશ્કેલ છે. જોકે, આપણી સાવચેતી પણ એટલી જ જરૂરી છે. કોઈપણ અજાણી લિંક પર ક્લિક ન કરો, તમારા બેંકિંગ પાસવર્ડ કે OTP ક્યારેય કોઈની સાથે શેર ન કરો અને શંકાસ્પદ કોલ્સથી સાવધાન રહો.
આ પણ વાંચો : મોબાઈલમાં આ સેટિંગ કરી દો ચાલુ, કોઈ નહિ કરી શકે તમારા સાથે ફ્રોડ!
તમને સરકારના આ પગલા વિશે શું લાગે છે? નીચે કોમેન્ટમાં અમને જરૂર જણાવો. આ મહત્વપૂર્ણ માહિતી તમારા મિત્રો અને પરિવારજનો સાથે શેર કરવાનું ભૂલશો નહીં, જેથી તેઓ પણ આવા ફ્રોડથી બચી શકે. ચાલો સાથે મળીને એક સુરક્ષિત ડિજિટલ ભારત બનાવીએ!
